Kim Cương – Tạp chí Sân khấu

“ Linh thiêng hai tiếng đồng bào “ là chương trình vẫn mang hồn cốt nghệ thuật múa rối cổ truyền dân tộc trong phương thức chế tạo quân rối, kỹ thuật điều khiễn quân rối của diễn viên, nhưng có kết hợp với yếu tố hiện đại như sử dụng nhạc sang tác mới , tăng cường nhiều loại nhạc cụ dân tộc và hệ thống máy chiếu với hình ảnh và lời bình cô đọng.

“ Trong tiếng Việt, “đồng bào” có ý nghĩa “những người cùng sinh ra từ một nguồn gốc, một bọc”. Câu chuyện dân gian về nguồn gốc người Việt kể rằng, Lạc Long  Quân và vợ là Âu Cơ, là tổ tiên của người Việt, sinh ra một cái bọc, gồm 100 trứng, nở ra thành một trăm người con. Vì vậy đồng bào không chỉ là một từ thông thường mà nó có ý nghĩa biểu tượng rất sâu sắc về cội nguồn, là anh em một nhà rất đậm nét. Điều này được thể hiện trong các truyền thuyết, giá trị văn hóa còn lưu giữ đến ngày nay. Và đó chính là thông điệp của chương trình “ Linh thiêng hai tiếng đồng bào “ Nhà hát Múa Rối Thăng Long đem đến một chương trình in đậm dấu ấn về cội nguồn, về tình anh em của tất cả các dân tộc và đang chung sống từ ngàn đời trên dải đất hình chữ S.

8 tiết mục của chương trình với tên gọi: Con Rồng cháu Tiên, lao động sản xuất, chiến đấu (đánh cá, đánh cọp, đi cầy cấy ), múa quạt, múa khèn, múa lục cúng hoa đăng, múa Chàm, vũ điệu Tây Nguyên, múa ngày hội non sông đã đem đến cho khán giả một chương trình in đậm dấu ấn về cội nguồn, về tình anh em của tất cả các dân tộc đang chung sống từ ngàn đời trên dải đất hình chữ S. Nét nổi bật của 8 tiết mục trong chương trình là: lấy nghệ thuật múa làm xương sống cho chương trình, đa phần các tiết mục cũ đều kết hợp nhiều yếu tố nghệ thuật, có lời thoại để diễn tả nội dung. Nhưng trong chương trình này chỉ với vũ đạo, âm nhạc, động tác …mà nội dung của chương trình vẫn nổi bật và được đông đảo khán giả yêu mến, chấp nhận.

Được biết về mặt xây dựng ý tưởng của chương trình đã được Nhà hát chuẩn bị từ năm 2011. Tác phẩm là sự kết hợp ăn ý của tác giả – NSƯT Đăng Tiến và đạo diễn – NSƯT Hoàng Tuấn. Đây là chương trình khó đối với các nghệ sĩ múa rối bởi họ không giỏi về múa nhất là múa dân gian. Điều đó cho thấy từ việc chế tạo con rối bởi sự đóng góp công sức của phần mỹ thuật rất cao, đòi hỏi ê kíp của chương trình đầu tư rất nhiều ở các tiết mục múa ô, múa Chăm và Lục cúng hoa đăng đã phải làm đi làm lại nhiều lần để chọn ra những nét tiêu biểu trong từng tiết mục. Ví dụ: múa ô là phải quay được, múa Chàm là đầu con rối phải lắc, chân tay phải chuyển động hài hòa, múa lục Cúng hoa đăng làm sao cho con rối từ múa đơn đến kết phải xếp được đội hình bởi khi đó đòi hỏi hơn mười con rối phải xếp được theo hình tháp…để từ đó đưa vào xử lý bộ máy con rối.

Nhưng có lẽ hơn ai hết chỉ có các nghệ sĩ múa rối mới thấy được những gì họ đã làm được là đánh đổi băng cả một quá trình lao động gian nan và cực nhọc. Với cường độ lao động 5-6 tiếng / ngày bì bõm dưới  nước, với những động tác múa hình thể người nghệ sĩ thay đổi hàng chục tư thế, đội hình mới hoàn thành. Điều đặc biệt là có những nhóm nghệ sĩ ngoài việc tập với biên đạo trên sân khấu, họ còn tranh thủ tập cả những giờ nghỉ các buổi diễn tối, và bởi vậy mà trong một tháng, chương trình Linh thiêng hai tiếng đồng bào đã hoàn thành. Cả ê kíp của chương trình đã hài lòng vì những cách tân về sân khấu, về hệ thống màn hình, lời bình, tạo hình con rối, phong cách nghệ thuật tương đối hài hòa, ăn nhập, được đông đảo khán giả đón nhận và ủng hộ. Màn kết của “Linh thiêng hai tiếng đồng bào “ với hình chữ S trong đó Hoàng Sa – Trường SA là ý tưởng mà ê kíp của chương trình mong muốn thể hiện: ý thức công dân của mỗi người cần phải có, hình tượng Tổ quốc hình chữ S như một con tầu tiến ra biển lớn, chính là thể hiện sức mạnh, ý chí của dân tộc Việt Nam.

Và điều đó thật xứng đáng khi Giải Vàng của Liên hoan Múa rối Quốc tế lần thứ 3, Hà Nội -2012 đã trao cho “Linh thiêng hai tiếng đồng bào”của Nhà hát Múa rối Thăng Long.

Nhóm diễn viên biểu diễn tiết mục Lao động sản xuất, đánh bắt cá đạt Huy Chương Vàng

Nhóm diễn viên biểu diễn tiết mục Múa Chăm đạt Huy Chương Vàng

Nhóm diễn viên biểu diễn tiết mục Múa Quạt đạt Huy Chương Bạc

NSƯT Hoàng Tuấn – Giám đốc Nhà hát đoạt giải Chỉ đạo Nghệ thuật xuất sắc

Tác giả :                         NSƯT Hoàng Tuấn – NSƯT Đăng Tiến 

Cố vấn chương trình và viết lời bình : PGS-TS Phạm Quang Long 

Đạo diễn :                      NSƯT Hoàng Tuấn 

Trang trí và tạo hình con rối : NSUT Chu Văn Lượng 

Chỉ đạo Nghệ thuật chương trình : NSƯT Hoàng Tuấn

    Tác phẩm gồm 8 tiết mục:

1. Tiết mục : Con Rồng cháu Tiên
2. Tiết mục : Lao động sản xuất , chiến đấu ( đánh cá, đánh cọp, đi cấy cày )
3. Tiết mục múa quạt
4. Tiết mục múa khèn
5. Tiết mục múa Lục cúng hoa đăng
6. Tiết mục Múa Chàm
7. Tiết mục Vũ điệu Tây Nguyên
8. Tiết mục Múa Ngày hội non sông 

 ( Huy chương Vàng – Tại LHMRQT lần thứ III, Hà Nội năm 2012)